Requiem. 1983 '84 Athens
Πρόγραμμα
Κύκλοι Τραγουδιών 12.00 Διόνυσος. Ένα σύγχρονο θρησκευτικό δράμα σε ποίηση Μίκη Θεοδωράκη. Έτος σύνθεσης 1984 Αθήνα. Ερμηνεύει ο Θανάσης Μωραΐτης. Συμμετέχει Χορωδία υπό την διεύθυνση του Αντώνη Κοντογεωργίου. Ακουστική Κιθάρα Μπάμπης Λασκαράκης. Μπάσο Νίκος Τσεσμελής, Μπουζούκι Λάκης Καρνέζης, Κώστας Παπαδόπουλος. Τσέλο Πλούταρχος Ρεμπούτσικας, Στέλιος Ταχιάτης. Φλάουτο Στέλλα Γαδέλη. Κιθάρα κλασική Στέλλα Κυπραίου. Κιθάρα μπαγλαμά Στέλιος Καρύδας. Όμποε Κλοντ Σιελιέ. Διεύθυνση ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης.
13.00 Ρωμιοσύνη. Γιάννης Ρίτσος. Έτος σύνθεσης 1966 Αθήνα. Γιώργος Νταλάρας. Γιώργος Κιμούλης. Λαϊκή Ορχήστρα "Μίκης Θεοδωράκης" Νεανική Χορωδία Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης. Ζωντανή Συναυλία από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2005.
14.00 Επιτάφιος κατά Σταύρο Ξαρχάκο. Μαρία Σουλτάτου. Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής. ΚΟΕΜ. Ζωντανή Ηχογράφηση Ωδείο Ηρώδου Αττικού 22. 10. 2000 . Ενορχήστρωση διεύθυνση ορχήστρας Σταύρος Ξαρχάκος.
15.00 Οι γειτονιές του κόσμου. Λαϊκό Ορατόριο. Ποίηση & Απαγγελιά: Γιάννης Ρίτσος. Έτος σύνθεσης 1978 Αθήνα & Omsk Σιβηρίας. Ηχογράφηση: Μαρία Φαραντούρη, Γιάννης Θωμόπουλος, Χορωδία Τερψιχόρης Παπαστεφάνου. Συμμετέχουν: Τάσος Διακογιώργης Σαντούρι, Χρήστος Κωνσταντίνου Μπουζούκι, Φίλιππος Τσεμπερούλης Κλαρίνο. και Λαϊκή Ορχήστρα υπό την διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη.
Συμφωνική Μουσική
16.00 Αποκάλυψη. Ωδή στον Μπετόβεν. 1945. Για ορχήστρα εγχόρδων, αφηγητή και χορωδία. Αφηγητής: Νίκος Καραθάνος, Χορωδία των μουσικών συνόλων του Δήμου Αθηναίων υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Μπερή και οι Μουσικοί της Καμεράτας, Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου.
17.00 Τρίτη Συμφωνία. 1941 2η Εκδοχή 1992 . Σε ποίηση Διονύσιου Σολωμού, Κωνσταντίνου Π. Καβάφη και ποιητικά κείμενα Βυζαντινών Ύμνων. Συμφωνική ορχήστρα Viva. Μεσόφωνος: Μαρκέλλα Χατζιάνο. Μουσική Διεύθυνση: Μίκης Θεοδωράκης.
18.00 Έβδομη Συμφωνία: Εαρινή 1982 σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου και Γιώργου Κουλούκη. Συμφωνική ορχήστρα της Πράγας. Μικτή χορωδία: Pavel Kuhn. Μουσική Διεύθυνση: Frantisek Vajnar. Πράγα 1985. Soprano: Jolanta Curilaite, Mezzo: Austra Stasiunaite, Tenor: Sergei Larin, Bass: Vladimir Prudnikov. Chorus: Pevecky, Pavel Kuhn Mixed Chorus.
Εκπομπή
19.00 Οι Εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη.
Μια λιγότερο γνωστή αλλά ιδιαίτερα χαρακτηριστική πλευρά του Μίκη Θεοδωράκη, αυτή του συνθέτη έργων εκκλησιαστικής μουσικής, παρουσίασε ο θεολόγος και μουσικός Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος στην εκδήλωση με θέμα "Οι Εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη" που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2022 και διοργάνωσε η Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου "Οι Φίλοι της Μουσικής" στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Προλόγισε η μουσικολόγος Στεφανία Μεράκου, Διευθύντρια της Μουσικής Βιβλιοθήκης.
Εκκλησιαστική Μουσική
21.00 Τα Εκκλησιαστικά. Θεία Λειτουργία (Missa Greca) σε Κείμενα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Έτος σύνθεσης 1982 Αθήνα. Για μικτή χορωδία. Ηχογράφηση: 1984. Συμμετέχουν: Μανώλης Μητσιάς. Κώστας Καζάκος. Μικτή Χορωδία υπό την διεύθυνση του Αντώνη Κοντογεωργίου.
22.00 The Troparion of Kassiani. 1942 Tripoli. English Chamber Choir, Patricia Rozario soprano, Guy Protheroe conductor.
23.00 Requiem. 1983 '84 Athens. Ορατόριο πάνω σε κείμενα από τη Νεκρώσιμο Ακολουθία και τα Νεκρώσιμα Ιδιόμελα Του Ιωάννου Δαμασκηνού. Ηχογράφηση: State Academic Cappela, Symphony Orchestra and Choir St. Petersburg υπό την διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη. Αφιερωμένο στους νεκρούς του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων.
Requiem - Ακολουθία εις Κεκοιμημένους
1983
Περιγραφή:
Requiem (1983-1984)
Ακολουθία εις Κεκοιμημένους
Τον Απρίλιο του 1997 ηχογραφήθηκε στην Αγία Πετρούπολη με την state Academic Capella, Symphony Orchestra and Choir St. Petersburg υπο την διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη
Μετά την ΚΑΣΣΙΑΝΗ (1942) και τη ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (1982), συνέθεσα το 1984 την ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΕΙΣ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ, δηλαδή το καθ΄ημάς REQUIEM (για να τονισθεί η αναλογία με τη γνωστή μουσική φόρμα της ευρωπαϊκής μουσικής).
Τελείως διαφορετική είναι η μουσική γλώσσα που χρησιμοποίησα στο έργο αυτό, σε σχέση με τα δύο προηγούμενα. Το δέος του «απαίδευτου» Έλληνα που με διακατείχε όταν για πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα, έφηβος ων, συγχορδίες μέσα στην εκκλησία, είχε πλέον σβήσει ύστερα από 40 και πλέον έτη μουσικού βίου. Είναι πράγματι περίεργο το ότι αυτό το δέος υπήρχε τόσο έντονο μέσα μου ακόμη έως το 1982, προκειμένου να αντιμετωπίσω ένα εκκλησιαστικό κείμενο, όπως η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Το χέρι μου ανήκε ασφαλώς στα 1982, όμως η ψυχή μου είχε παραμείνει μαρμαρωμένη και εκστατική στο 1942. Και το αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν εκπλήρωση ενός εφηβικού πόθου – μιας νεανικής φιλοδοξίας που είχε σαν μέγιστα πρότυπα τον Πολυκράτη και τον Σακελλαρίδη…
Μετά τη ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ αισθάνθηκα απολυτρωμένος. Έχω άλλωστε σκεφτεί να συνθέσω πολλές θείες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ, εάν μου το επιτρέψει ο πανδαμάτωρ χρόνος. Να συνθέσω και ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ, ίσως και ΔΟΞΟΛΟΓΙΕΣ.
Ας μιλήσω όμως καλύτερα για το REQUIEM.
Η βασική διαφορά του από τα προηγούμενα εκκλησιαστικά έργα μου, έγκειται τόσο στην ίδια την υφή του «μέλους», όσο και στην εναρμόνισή του. Από κει και πέρα σημαντική σημασία έχει η χρήση των φωνών της χορωδίας, καθώς και η σχέση ανάμεσα στα τρία βασικά μουσικά υλικά, δηλαδή τους σολίστ, τη μικτή χορωδία και την παιδική χορωδία.
Απαραίτητη θεώρησα την εισαγωγή της γυναικείας φωνής –ως σολίστ- καθώς και τον ήχο της παιδικής χορωδίας. Αυτή η αντίθεση των παιδικών φωνών, σαν μια επιθετική παρουσία της ζωής προς το θάνατο, μας βοηθά πιστεύω για να απολυτρωθούμε από τη μακάβρια θεώρηση ενός αναπότρεπτου αλλά ωστόσο συγκλονιστικού και μυστηριώδους φαινομένου.
Το κείμενο (που εν πολλοίς ανήκει στον Ιωάννη τον Δαμασκηνό), από τα υψηλότερα ανθρώπινα, πνευματικά, φιλοσοφικά και ποιητικά επιτεύγματα του ελληνικού λυρικού λόγου, μας βοηθά ν΄ανακαλύψουμε τις ορθές και πραγματικές μας διαστάσεις μέσα στην παγκόσμια τάξη των πραγμάτων. Μας καλεί σε μια μεθυστική κατάδυση στο βάθος του εαυτού μας για να ανακαλύψουμε το «φως που καίει», την ουσία και την πεμπτουσία της ανθρώπινής μας ύπαρξης. Να ενωθούμε με το μυστήριο του θανάτου, σαν τη μόνη εγγύηση και οδό, ότι έτσι ανακαλύπτουμε την ουσία της ζωής.
Με την αφιέρωση του έργου αυτού στους νεκρούς της σφαγής των Καλαβρύτων, αποτίω φόρο τιμής στη μνήμη των εθνομαρτύρων της νεώτερης ιστορίας μας.
(Αθήνα 1987, Μίκης Θεοδωράκης)
