Το 1966, ο Πρόεδρος των Λαμπράκηδων και βουλευτής της ΕΔΑ Μίκης Θεοδωράκης βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τις ηγεσίες του ΚΚΕ και της ΕΔΑ. Η προσπάθειά του πολιτικά είχε δυό κατευθύνσεις την εσωτερική ενότητα των αριστερών κομμάτων ΕΔΑ και ΚΚΕ και των εκδημοκρατισμό των εσωκομματικών τους διαδικασιών και προς την ενότητα των δημοκρατικών δυνάμεων για την αποτροπή παραπέρα ανώμαλων καταστάσεων, την απεμπλοκή από τη βασιλική κηδεμονία, τον εκδημοκρατισμό της χώρας, την απομόνωση των φασιστικών και ακροδεξιών μηχανισμών των παραφυάδων της βασιλικής εξουσίας και υποκινούμενων από του Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ. Σ’ αυτή την κατεύθυνση είχε συναντήσεις και συνομιλίες και με τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Καλείται σε συνεδρίαση του Π. Γ. του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι, όπου παρουσιάζει τις προτάσεις του για τη νέα εξόρμηση της ΔΝΛ με μεγάλες εξόδους στην ελληνική επαρχία, για το εργατικό συνέδριο της εργατικής νεολαίας, της φοιτητικής, και της αγροτική και οι οποίες απορρίπτονται.
Η ΕΔΑ τον απομονώνει πολιτικά, του ζητά την ουσιαστική αντικατάσταση του από τη θέση του Προέδρου της ΔΝΛ στην οποία να παραμείνει τυπικά Πρόεδρος και να γίνει μέλος με διορισμό της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ, υπεύθυνος για τα πολιτιστικά. Ο Μ.Θ. δεν αποδέχτηκε.
Μουσική περιοδεία στην ελληνική επαρχία, στην Κύπρο, στη Γερμανία, στο Λονδίνο και στη Σοβιετική Ένωση. Σε πολλές συναυλίες του στην Ελλάδα δέχεται επιθέσεις από παρακρατικούς (Πειραιάς, Τρίπολη, Καβάλα, κ.ά.) Μεγάλος πόλεμος και από τα μέσα ενημέρωσης της εποχής. Το θάρρος, το πείσμα, η αποφασιστικότητά του Θεοδωράκη, από τη μια αλλά και η αγάπη του κόσμου, η δίψα για τη μουσική του, κι ο πολιτικός αγώνας υπερνικούσαν όλα τα εμπόδια.
Ασκούνται διώξεις και εντείνονται οι επιθέσεις κατά της ΔΝΛ και του Μ.Θ. Μια σταυροφορία για τερματισμό διώξεων, για αλληλεγγύη και υποστήριξη αναπτύσσεται, και η οποία παίρνει διεθνή χαρακτήρα.
Ο Θεοδωράκης μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη Λαμπράκη κατονομάζει τη Φρειδερίκη, ως υπεύθυνη για την δολοφονία Λαμπράκη. Σε συναυλία – συγκέντρωση το επαναλαμβάνει. Ασκείται Ποινική δίωξη εναντίον του γιαυτή τη δήλωση.
Ο Σοβιετικός Πρεσβευτής σε μυστική συνάντηση με τον Θεοδωράκη εκφράζει τις ανησυχίες του για το αντιανδρεϊκό μένος της ηγεσίας της ΕΔΑ. Ο Θεοδωράκης συμφωνεί μαζί του και οργανώνει συναντήσεις Κοριούκιν-Ανδρέα. Η ηγεσία της ΕΔΑ εξοργίζεται. Συνάντηση με Κολιγιάννη και στη συνέχεια με Παρτσαλίδη, Δημητρίου και Ζωγράφο στο Βουκουρέστι, όπου προτείνει να επιδιωχθεί μέτωπο με τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Προφητική απεδείχθη και η παρέμβασή του στην τελευταία σύνοδο της ΕΔΑ στην καμπή του 1966-67. Εξίσου προφητική για τον κίνδυνο επερχόμενης δικτατορίας και η εισήγησή του προς το Κ.Σ. της ΔΝΛ στις αρχές του 1967.
Μέλη του Προεδρείου των Λαμπράκηδων τον συναντούν κρυφά στο Αγρίνιο. Προτείνεται η δημιουργία Κόμματος Λαμπράκηδων μετά τις εκλογές. Ημέρα τελικών αποφάσεων σε μυστική συγκέντρωση ορίζεται η 21 η Απριλίου με εισηγητή τον Θεοδωράκη.
19 Απριλίου. Προτείνει με ειδικό απεσταλμένο στον Ανδρέα Παπανδρέου την ίδρυση Μετώπου κατά της Δικτατορίας. Ο Ανδρέας κατ’ αρχήν συμφωνεί και δίνει ραντεβού για τις 24 Απριλίου.
1/01: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος πυροδοτεί την ένταση με το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του χαρακτηρίζει τον κομμουνισμό «μίασμα». «…ο κομμουνισμός αποτελεί μίασμα γεννηθέν έξω της Ελλάδος, εμπνεόμενον και κινούμενον έξωθεν. Ηθική του είναι το ψεύδος και η προδοσία. Μολύνει και καθιστά ανύποπτον εχθρόν της Πατρίδος πάντα ερχόμενον εις επαφήν με αυτόν, άτομον ή ομάδα, πάντα καλόν Ελληνα, μη διαβλέποντα τον κίνδυνον».
6/01: Η τελετή του αγιασμού των υδάτων στο λιμάνι του Πειραιά, σημαδεύτηκε από την πρωτοφανή λαϊκή συμμετοχή, αλλά και από τα επεισόδια που ακολούθησαν. Ο βασιλιάς και οι άλλοι κυβερνητικοί παράγοντες δεν παραβρέθηκαν στην πατροπαράδοτη τελετή στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά στο γειτονικό Τουρκολίμανο. Στην τελετή συμμετείχαν ο αρχηγός της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιος Παπανδρέου, και αντιπροσωπεία της ΕΔΑ, με επικεφαλής τον βουλευτή Μίκη Θεοδωράκη. Η θρησκευτική τελετή συνοδεύτηκε με πολιτικά συνθήματα. Η αστυνομία δεν άργησε να επιτεθεί στο συγκεντρωμένο πλήθος, με σκοπό να το διαλύσει. Δάρθηκαν και τραυματίστηκαν ελαφριά η βαριά αρκετοί πολίτες μεταξύ των οποίων και ο Μίκης Θεοδωράκης.
6/01: Επιστρέφοντας ο Μ.Θ. από τον Πειραιά στο σπίτι του στη Νέα Σμύρνη, θα πει, ότι βρήκε το χειρόγραφο του Ρίτσου με τη Ρωμιοσύνη πάνω στο αναλόγιο του πιάνου του. Ο άγριος ξυλοδαρμός και η κακοποίησή μου, γεγονότα που με επηρέασαν βαθειά. Τόσο που, μόλις διάβασα τον πρώτο στίχο «Αυτά τα δέντρα δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό…», κάθισα, όπως ήμουν λερωμένος με λάσπη και αίματα, και συνέθεσα μονορούφι τη ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ.
-/02: Ιδρύει τη Συμφωνική Ορχήστρα Πειραιώς με την οποία διευθύνει έργα κλασικής και μετακλασικής μουσικής.
-/02: Συναυλία με το Μαουτχάουζεν με την Μαρία Φαραντούρη και τη Ρωμιοσύνη με το Γρηγόρη Μπιθικότση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς
7/02: Παραπέμπονται σε δίκη για την υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γ. Λαμπράκη ως ηθικός αυτουργός μοίραρχος της Χωροφυλακής και ως φυσικοί αυτουργοί οι Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης, ενώ για παράβαση καθήκοντος ανώτεροι αξιωματικοί της Χωροφυλακής.
5-7/03: Β’ Πανελλαδική Οργανωτική Σύσκεψη της ΕΔΑ.
22/05: 4η Μαραθώνια πορεία ειρήνη. Ήταν και η τελευταία μεγάλη πορεία της περιόδου, προς τιμήν του Γρηγόρη Λαμπράκη. Η 5η Μαραθώνια πορεία Ειρήνης δεν έγινε. Είχε προηγηθεί το χουντικό πραξικόπημα.4η Μαραθώνια πορεία ειρήνης. Μ.Θ. και διαδηλωτές
-/06: Θεοδωράκης: “Το καλοκαίρι του ΄66 αποφασίσαμε να κάνουμε το μεγάλο άλμα. Συναυλία σε γήπεδο, μιας και δεν μας χωρούσαν πια οι μικρές αίθουσες. Διαλέξαμε την ΑΕΚ στη Ν. Φιλαδέλφεια. Ήταν η πρώτη Λαϊκή Συναυλία σε ανοιχτό χώρο. Στο πρόγραμμα Mauthausen με τη Μαρία Φαραντούρη και Ρωμιοσύνη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.” Συμμετείχαν ακόμα: Γιάννης Πουλόπουλος, Δημήτρης Μητροπάνος. Ορχήστρα: Λάκης Καρνέζης, Κώστας Παπαδόπουλος, Ευάγγελος Παπαγγελίδης, Εύανδρος Παπαδόπουλος, Παναγιώτης Πέτσας και Γιάννης Διδίλης.
-/08: Το Αύγουστο του 1966, ο Θεοδωράκης διοργανώνει το Α’ Μουσικό Αύγουστο στο Λυκαβηττό με έξι συναυλίες σε τρία μέρη.Αφιέρωμα σε λαϊκό συνθέτη με δικά του τραγούδια (Βαμβακάρη, Τσιτσάνη, Παπαϊωάννου, Μητσάκη, Καλδάρα, Χιώτη).
Αφιέρωμα σε συνεργάτες-ποιητές με δικά τους τραγούδια.
Κύκλοι τραγουδιών.
Το Φθινόπωρο του 1966 ο Μίκης Θεοδωράκης διοργάνωσε μια μουσική περιοδεία στη Σοβιετική Ένωση. Πραγματοποίησε είκοσι συναυλίες από το Σοχούμι ως το Λένινγκραντ -Τασκένδη και βρέθηκε κοντά στους Πολιτικούς Πρόσφυγες.
Οι πολιτικοί πρόσφυγες διασκορπισμένοι στις Ανατολικές χώρες αποδιωγμένοι και αποκομμένοι από την πατρίδα τους βίωναν μια ισχυρή νοσταλγία για την Πατρίδα τους. Ο Μίκης Θεοδωράκης και η μουσική του γι’ αυτούς ήταν ένα θείο δώρο.
Κείνη την περίοδο οι πρόσφυγες ήταν διαιρεμένοι από τις εσωκομματικές διαμάχες του ΚΚΕ, σε Ζαχαριαδικούς και Κολιγιαννικούς. Ο Θεοδωράκης δεν έχασε την ευκαιρία κι ανέλαβε πρωτοβουλίες να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα, χωρίς επιτυχία βέβαια. Σε δυο χρόνια θα ερχόταν η διάσπαση.
30/12: Το Κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης εκδίδει επιεική καταδικαστική απόφαση για τους κατηγορουμένους της δίκης για τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρ. Λαμπράκη. Η υπόθεση έκλεισε δικαστικά, όπως ακριβώς είχε ξεκινήσει απ’ την προανάκριση της χωροφυλακής, με τον χαρακτηρισμό «τροχαίο». Κατά την απόφαση λοιπόν του δικαστηρίου «δεν υπήρξε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως ως εκ τούτου ούτε ηθικοί αυτουργοί, ούτε συνεργοί».
Ο Θεοδωράκης παρέστη, με την ιδιότητα του προέδρου της νεολαίας Λαμπράκη, ως μάρτυς κατηγορίας. Μεταξύ των άλων είπε: «-Δεν έχω καμμίαν αμφιβολία ότι το έγκλημα υπήρξε πολιτικό. Ποιοι το οργάνωσαν; Κατ’ αρχήν η Αμερικανική ΚΥΠ. Γιατί; Γιατί ο Λαμπράκης ήταν σημαιοφόρος του Κινήματος Ειρήνης, που είχε σαν έναν από τους πρώτους του στόχους τις πυραυλικές βάσεις των Αμερικανών στη χώρα μας. Στη συνέχεια το Διευθυντήριο. Σήμερα το Διευθυντήριο αποτελείται από τη Φρειδερίκη με άμεσους συνεργάτες τους Αποστολάκο – Δόβα – Γαρουφαλιά – Πιπινέλη και Αρναούτη. Χτες, πάλι η βασίλισσα – μήτηρ με άλλους επιτελείς. Και σας ρωτώ: Είναι δυνατόν να αποφασισθεί «άνωθεν» η φυσική εξόντωση ενός βουλευτού – γεγονός που θα είχε τεράστιες επιπτώσεις όχι μόνο μέσα αλλά και έξω από την Ελλάδα – χωρίς την έγκριση – αν όχι και την πρωτοβουλία – του Διευθυντηρίου της χώρας;»
ΜΟΥΣΙΚΗ Μ.Θ. ΓΙΑ ΘΕΑΤΡΟ 1966
ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ Αριστοφάνη – Κωμωδία
Σκηνοθεσία: Μίνως Βολανάκης, Μουσική Μίκης Θεοδωράκης: για χορωδία, φλάουτο, τρομπέτα, μαντολίνο, κιθάρα, βιολοντσέλο, σαντούρι, κοντραμπάσο και κρουστά. Πρώτη Παράσταση: 1966, Αθήνα
ΜΟΥΣΙΚΗ Μ.Θ. ΓΙΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ 1966
“UNE BALLE AU COEUR” – “ΜΙΑ ΣΦΑΙΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ” (1966)
Σκηνοθεσία: Jean-Daniel Pollet, Σενάριο: Pierre Kast, Jean-Daniel Pollet, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Πρωταγωνιστές: Sami Frey, Françoise Hardy, Τζένη Καρέζη, Αρτέμης Μάτσας,
“THE DAY THE FISH CAME OUT” – “ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΒΓΗΚΑΝ ΣΤΗ ΣΤΕΡΙΑ” (1966)
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κακογιάννης, Σενάριο: Μιχάλης Κακογιάννης, Ηθοποιοί: Tom Courtenay, Colin Blakely, Sam Wanamaker, Μια φαρσοκωμωδία επιστημονικής φαντασίας του Κακογιάννη
«Η Ελλάς χωρίς ερείπια» (1966)
ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ, ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ Σκηνοθέτης: ΛΑΜΠΡΟΥ ΑΓΓΕΛΟΣ, Σενάριο: McCAULEY ROSE, Μουσική Σύνθεση: ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΙΚΗΣ, ΞΑΡΧΑΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
Σύνοψη της υπόθεσης: Κατεξοχήν τουριστικό ντοκιμαντέρ που χαρτογραφεί το στίγμα της σύγχρονης Ελλάδας (αρχές δεκαετίας του ’60).
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ Μ.Θ. 1966
Μίκη Θεοδωράκη, Ενας όμηρος (1966), από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Μπρένταν Μπήαν, Τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη 11 επανεκδόσεις Lyra 1966
Μίκη Θεοδωράκη, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν, με την Μαρία Φαραντούρη – The Ballad Of Mauthausen / Six Songs 28 επανεκδόσεις His Master’s Voice 1966
Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Ρίτσος – Ρωμιοσύνη Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, 20 επανεκδόσεις His Master’s Voice 1966
Mikis Theodorakis / Jacques Loussier / Georges Auric – Original Movie Soundtrack – Five Miles To Midnight (The 3rd Dimension)(LP, Mono) United Artists Records 009 014 1966
Μίκης Θεοδωράκης, Καλλιτεχνική Χορωδία Τρικάλων – 4 δίσκοι, Διεύθυνσις Τερψ. Παπαστεφάνου – Χωρίς τίτλο 12 επανεκδόσεις RCA Victor 1966STUDIO COLUMBIA Ο ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ, ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΡΝΕΖΗ
ΣΥΛΛΟΓΕΣ
5 Χρόνια Μίκης Θεοδωράκης 2 επανεκδόσεις His Master’s Voice 1966
Μίκης Θεοδωράκης – Mikis Theodorakis – Οι Μεγάλες Επιτυχίες του Μίκη Θεοδωράκη = The Great Hits Of Mikis Theodorakis (LP, Comp) Fidelity (2) 0306 PL 1966
The Magic Of Theodorakis 5 επανεκδόσεις Columbia 1966
5 Χρόνια Μίκης Θεοδωράκης 2 επανεκδόσεις His Master’s Voice 1966
Песни Микиса Теодоракиса 7 επανεκδόσεις Мелодия 1966
SINGLE
Μίκης Θεοδωράκης, Γιώργος Σεφέρης – Επιφάνια 2 επανεκδόσεις Columbia 1966
The Music οf Mikis Theodorakis No. 1 (7″, EP, Mono) His Master’s Voice 7EG8940 1966
Aegean Holiday No. 3 The Music οf Mikis Theodorakis (7″, EP) His Master’s Voice 7EG 8953 1966
Mikis Theodorakis, George Zambetas – The Music οf Mikis Theodorakis and George Zambetas No. 2 (7″, EP, Mono) His Master’s Voice 7EG8948 1966
Από την ταινία “Φαίδρα” (7″, EP) His Master’s Voice 7EGG 2583 1966
Chanson De Petroulias / ″L’Otage″ (Extraits) (7″, EP) Le Chant Du Monde EP_45 3240 1966