5/01: Δημοσιεύεται στο περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» μια άκρως ενδιαφέρουσα, όσο και αποκαλυπτική ηχογραφημένη συνομιλία του Ιάννη Ξενάκη με τον Μίκη Θεοδωράκη στο Παρίσι, για την μοντέρνα μουσική, την λαϊκή μουσική, για την ελληνικότητα. Η δυό παλιοί φίλοι στην συνομιλία τους κάνουν μια συνολική επιθεώρηση της ελληνικής μουσικής.
20/03: Ανακοινώνεται στο Λονδίνο από το Διεθνές Μουσικό Ινστιτούτο Μουσικής, ότι απενεμήθη το πρώτο βραβείο σύνθεσης Σιμπέλιους στον Μίκη Θεοδωράκη, για το έργο του Σουίτα Νο1 για πιάνο και ορχήστρα. Το Ινστιτούτο προεδρεύεται από τον διάσημο βιολοντσελλίστα Pablo Casals και στην διοίκησή του συμμετέχουν οι: Darius Milhaud και Zoltan Kodaly. Το βραβείο Σιμπέλιους έχει αθλοθετηθεί στην μνήμη του μεγάλου Φινλανδού μουσουργού Γιαν Σιμπέλιους.
21/04: Η Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη διοργανώνει την Α’ Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Η πορεία απαγορεύεται. Πολλές χιλιάδες διαδηλωτές συλλαμβάνονται κατά τη μετάβασή τους στο Μαραθώνα, ανάμεσα τους και ο Μίκης Θεοδωράκης που συλλαμβάνεται μαζί με το Μίνω Αργυράκη. Συνελήφθηκαν νωρίς το πρωί στους Αμπελόκηπους μαζί μάλλους και μεταφέρθηκαν με καμιόνια στη Σχολή Αστυνομίας, όπου κρατήθηκαν μέχρι το βράδυ. Ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης μετέβη ξημερώματα στον Μαραθώνα και αιφνιδίασε την αστυνομία. Ανέβηκε στον Τύμβο, φώναξε «Ζήτω η ειρήνη», ξεδίπλωσε ένα μικρό πανό με τα σήματα της ειρήνης, που είχε κρύψει μέσα στο σακάκι του και ξεκίνησε μόνος του την πορεία. Λόγω της βουλευτικής ασυλίας που είχε η αστυνομία απέφυγε να τον συλλάβει στην αρχή. Στην πορεία όμως και όταν είχε φτάσει κοντά στο Χαρβάτι, αστυνομικοί τον απήγαγαν και τον εγκατέλειψαν αργότερα στη Νέα Ιωνία. Οι φωτογραφίες του Γρηγόρη Λαμπράκη με το πανό της ειρήνης, θα γίνουν τα σύμβολα του κινήματος της ειρήνης σ΄όλο το κόσμο.
Δες περισσότερα: Α’ Μαραθώνιος πορεία Ειρήνης (1964)1963-4-21 Α’ Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης, Ο Γρηγόρης Λαμπράκης ξεκινά μόνος από τον Τύμβο Μαραθώνα
22/05: Ο Βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης παρέστη και μίλησε για την ειρήνη και τον αφοπλισμό σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη. Μετά το τέλος της εκδήλωσης δέχθηκε δολοφονική επίθεση στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Σπανδωνή, λίγα μέτρα μακριά απ’ το κτήριο όπου στεγαζόταν το Δημοκρατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα, στην αίθουσα του οποίου μίλησε, από τρίκυκλο στο οποίο επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης. Τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε στις 27 Μαΐου 1963, σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση, αλλά και διεθνή κατακραυγή.
28/05: Μισό εκατομμύριο άνθρωποι στην Αθήνα συγκεντρώθηκε στο Α’ Νεκροταφείο για το «Ύστατο Χαίρε» στο Λαμπράκη και τον συνόδεψαν στον τάφο, φωνάζοντας: «Ο Λαμπράκης ζει». Γρήγορα, η συγκέντρωση μετατράπηκε σε διαδήλωση καταδίκης της δεξιάς κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Παλατιού.
29/05: Η δολοφονία του Λαμπράκη στάθηκε η αφετηρία για την επάνοδό του Μίκη Θεοδωράκη στην ενεργό πολιτική. Την επομένη της κηδείας τυπώνει και κυκλοφορεί μια μπροσούρα με τίτλο «Ο Λαμπράκης ζει!», στην οποία θέτει το ζήτημα της δημιουργίας ενός Παλλαϊκού Πανδημοκρατικού Μετώπου. «Ο Λαμπράκης- ήρωας του ελληνικού λαού μάς έδειξε τον μοναδικό δρόμο: Είναι ο δρόμος της πάλης. Της πάλης μέχρις εσχάτων! Στη φασιστική οργάνωση του εχθρού ο ελληνικός λαός θα πρέπει να αντιτάξει τη δημοκρατική οργάνωση του μαζικού κινήματος».
31/05: Ο Θεοδωράκης δημοσιοποιούσε ένα ακόμη κείμενο στη μνήμη του Λαμπράκη με τίτλο “Η λογική των δολοφόνων”: στο οποίο αναφέρεται στη θυσία του Λαμπράκη και το οργανωμένο σχέδιο της δολοφονίας του. Μεταξύ των άλλων σημειώνει: «Ο Λαμπράκης βάδισε τον δρόμο της θυσίας με απόλυτη συνείδηση για την αποστολή του. «Ο λαός μας χρειάζεται έναν Ιησού, που με το αίμα του θα τον βοηθήσει να βρει την Λευτεριά του» Αυτά είπε την μοιραία ημέρα πριν φύγει για την Θεσσαλονίκη. Το μαρτύριό του δεν υπήρξε πράξη τυχαία. Ούτε για τον ίδιο, ούτε όμως και για τους δολοφόνους του. Η ψυχή του ήταν κατάφορτη από την αγωνία του λαού του. Πονούσε και ντρεπόταν γιατί έβλεπε γύρω του τόση δυστυχία, τόσο πόνο, τόσην αδικία. Η καταπάτηση της Δημοκρατίας – η παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου – η κυριαρχία του αστυνομικού κράτους – η δίχως προηγούμενο ασυδοσία της; οικονομικής ολιγαρχίας, που χτίζει τα πλούτη της πάνω στην πείνα και την στέρηση του λαού – η σκλαβιά του χωριού και η υποταγή του στη θέληση του κομματάρχη και των παρακρατικών και κρατικών οργάνων, με λίγες λέξεις το άδικο μαρτύριο ενός μεγάλου λαού, του ξέσχιζε τη ψυχή, του ακόνιζε το μυαλό και του γιγάντωνε την θέληση…»
8/06: Μετά τη δολοφονία της Θεσσαλονίκης η ηγεσία της ΕΔΑ, πρότεινε στον Θεοδωράκη την από κοινού οργάνωση ενός πλατιού Κινήματος νεολαίας με προμετωπίδα το όνομα του Λαμπράκη. Στις προϋποθέσεις που τέθηκαν από την πλευρά του Θεοδωράκη, ως προς τον πανδημοκρατικό χαρακτήρα του Κινήματος, η ηγεσία της ΕΔΑ απάντησε συγκαταβατικά. Αφού ανέλαβε επικεφαλής ξεκίνησε μια πολιτική και πολιτιστική εκστρατεία που εξάπλωσε τη Νεολαία σε όλη την Ελλάδα. Σε λίγους μήνες, έφτασε και στο τελευταίο χωριό. Για ένα διάστημα συνυπήρξε με τη Νεολαία της ΕΔΑ. Όμως όπως λέει ο Θεοδωράκης [Πετρίδης σ.72] «η συντριπτική πλειοψηφία των νέων μελών της κίνησης πίστευαν και οι ίδιοι ότι μπαίνοντας στην κίνησή μας έμπαιναν ταυτόχρονα στο χώρο της Αριστεράς. Το να επιμείνουμε στις αρχικές μας προθέσεις, για ένα πλατύ υπερκομματικό χαρακτήρα, γινόταν κάθε μέρα και πιο αντιρεαλιστικό, και έτσι, ύστερα από ένα χρόνο περίπου οδηγηθήκαμε στη συγχώνευση της κίνησης με την Ν. ΕΔΑ και τη δημιουργία της ΔΝΛ ως μοναδικής νεολαίας της ελληνικής Αριστεράς.» Η γιγάντωση της Κίνησης έφερε μαζί της την ανάλογη αντίδραση. «Έστρεψε τα πυρά του κρατικού μηχανισμού, αστυνομίας και παρακράτους, ενάντιά μας με όλα τα μέσα». Ανάλογα εχθρική ήταν και η στάση της Ένωσης Κέντρου και του Γεωργίου Παπανδρέου.
Για περισσότερα δες:
Από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη στην δημιουργία της νεολαίας «Γρήγορης Λαμπράκης»
Η δημιουργία της νεολαίας «Γρήγορης Λαμπράκης»
11/06:Παραιτείται ο Κ. Καραμανλής, αφού αποτυγχάνει να πείσει το βασιλιά Παύλο να μην πραγματοποιήσει το ταξίδι στο Λονδίνο. Ο βασιλιάς Παύλος διορίζει πρωθυπουργό τον Πιπινέλη.
20/06: Πρεμιέρα για τη «ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΗ», Μουσική επιθεώρηση Θεοδωράκη – Χατζιδάκι, κύκλος τραγουδιών, Αθήνα 1963, Κείμενα Ιάκωβος Καμπανέλλης, Νότης Περγιάλης, Μίκης Θεοδωράκης, Σκηνοθεσία: Λεωνίδας Τριβιζάς, στο Θέατρο Παρκ
12/08: Απονέμεται το βραβείο Ειρήνης Λένιν στον Μανώλη Γλέζο, σε ειδική τελετή στη Μόσχα.
4/10: Πρεμιέρα για τη «ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ» Μουσικό δράμα, κύκλος τραγουδιών, Συγγραφέας – Σκηνοθεσία: Ιάκωβος Καμπανέλλης, Θίασος Τζένης Καρέζη, Θέατρο Κοτοπούλη-Rex με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.1963-10-4, Μ.Θ., Β.Φωτόπουλος, Τζ.Καρέζη, Ιάκ.Καμπανέλης, Ν.Κούρκουλος, Θέατρο REX , Γειτονιά των αγγέλων
-/10: Πρώτη Παράσταση για τη «ΛΙΟΥΤΣΑ» του Δημήτρη Λυμπερόπουλου, Σκηνοθεσία: Γιώργος Θεοδοσιάδης, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
-/10: Πρώτη Παράσταση για το «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», Συγγραφέας García Lorca, Federico, Σκηνοθεσία: Πέλος Κατσέλης, Θίασος Αλέκας Κατσέλη, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
10/10: φεύγει από τη ζωή η μεγάλη Γαλλίδα τραγουδίστρια Εντίθ Πιάφ (Édith Piaf) (1915 –1963). Η Εντίθ Πιάφ σβήνει την ίδια μέρα με τον φίλο της ποιητή Ζαν Κοκτώ (γένν. 1889), μόλις στα 48 της χρόνια, στο Plascassier από κίρρωση ήπατος. Ακριβώς πριν ένα χρόνο παντρεύτηκε με τον πολύ νεότερό της Έλληνα Θεοφάνη Λαμπουκά, και λίγο νωρίτερα τον Απρίλη του 1962 έκανε την ηχογράφηση των δύο μουσικών θεμάτων της ταινίας « Les Amants de Teruel », “Theme de l’amour” και “Valse du 14 juillet” με το Μίκης Θεοδωράκης στο Παρίσι.
10/12: Απονέμεται το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Γιώργο Σεφέρη «Για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες». Ο διπλωμάτης και ποιητής Γιώργος Σεφέρης υπήρξε ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με Νόμπελ. Στις 10 Δεκεμβρίου 1963, στην τελετή απονομής που έγινε στη Στοκχόλμη, παρέλαβε το επίζηλο βραβείο από τον βασιλιά της Σουηδίας Γουσταύο. Ο Σεφέρης στην ομιλία του στη Σουηδική Ακαδημία συνόψισε τις πεποιθήσεις του για την άμεση και αδιάσπαστη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα ως τη σημερινή εποχή: « …Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα…».1963-10-24, Η απονομή στο Γ.Σεφέρη του βραβείου Νόμπελ
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ Μ.Θ. 1963
Μίκη Θεοδωράκη, Οδυσσέα Ελύτη, Μικρές Κυκλάδες, Τραγούδι: Ντόρα Γιαννακοπούλου
Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Θεοδωράκη, Λιποτάκτες (1963) Τραγούδι: Μίκης Θεοδωράκης
Μίκη Θεοδωράκη, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Η γειτονιά Των αγγέλων , Από το ομώνυμο Θεατρικό έργο, Τραγούδι: Γιάννης Πουλόπουλος, Νίκος Κούρκουλος, Τζένη Καρέζη, Βαγγέλης Σειληνός και Χορωδία
Μίκη Θεοδωράκη, Πολιτεία Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου, Τάσος Λειβαδίτης, Μιχάλης Κατσαρός, Κώστας Βάρναλης, Πάνος Κοκκινόπουλος, Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Στέλιος Καζαντζίδης
Μίκης Θεοδωράκης, Οδυσσέας Ελύτης, Άντης Περνάρης, Λεωνίδας Μαλένης, Νίκος Γκάτσος, «Μικρές Κυκλάδες – Χρυσοπράσινο Φύλλο», Τραγούδι: Ντόρα Γιαννακοπούλου, Χορωδία, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Μαρία Φαραντούρη
Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Ρίτσου, Επιτάφιος_Γ’ Εκτέλεση (1960), Γ’ Εκτέλεση: Μαν. Χιώτης & Μαίρη Λίντα (10ος, 1963)
